Fokus Grupi në Prishtinë

Fokus Grupet ishin pjesë integrale e Vlerësimit të Nevojave të NMVM-ve në sektorin e turizmit në Kosovë. Këto fokus grupe janë një komponent i Programit Green Hub, një program i cili zbatohet nga Sustainability Leadership Kosova në partneritet me VentureUP dhe UNDP Kosovë. Ky program është duke udhëhequr ndryshimin dhe nxitjen e trendeve të ekoturizmit në Kosovë. Në këtë fokus grup ne kemi pritur përfaqësues nga nën-sektorë të ndryshëm të turizmit nga rajoni i Prishtinës.

Në lidhje me pandeminë COVID-19, të pranishmit folën se sa e vështirë ka qenë kjo periudhë në sektorin e turizmit për sipërmarrësit e rajonit të Prishtinës. Kryetari i Unionit së Turizmit të Kosovës përmendi hulumtimin që organizata e tyre ka bërë me një numër të madh të të anketuarve për ndikimin e pandemisë COVID-19 në sektorin e turizmit. Të gjeturat treguan se ky sektor është ndër më të prekurit nga pandemia, jo vetëm në Kosovë por në mbarë botën. Ky hulumtim tregoi se nga nënsektorët më të prekurit ishin guidat turistike të cilët nuk operuan fare pasi që të gjitha grupet e vizitorëve që kishin rezervuar paraprakisht ishin anuluar. Industria e hotelerisë, sektori i agjencive të udhëtimit dhe operatorët turistikë janë dëmtuar gjithashtu shumë. Krahasuar me sektorët e tjerë, sektori i transportit dhe i gastronomisë kanë qenë më pak të prekur nga pandemia pasi kanë pasur më shumë qarkullim se sa sektorët e tjerë.

Një nga shqetësimet kryesore të pjesëmarrësve është se institucionet vendore dhe qeveritare nuk mbështesin mjaftueshëm sektorin e turizmit.

Çdo projekt dhe investim që këta sipërmarrës kanë ndërmarrë vitin e fundit ka qenë shumë i vështirë për t'u përfunduar. Shumica prej tyre kanë bërë të pamundurën për të mbajtur punonjësit e tyre, por një pjesë e madhe e tyre është dashur të ristrukturojnë stafin për shkak të mungesës së të ardhurave. Për fat të mirë, ky vit duket të jetë më i mirë për ta, edhe pse nuk është ende aq i mirë sa ka qenë vitet e kaluara.

Sa u përket operatorëve turistikë, pandemia i ka prekur aq shumë sa nuk kanë mundur të punojnë gjatë gjithë vitit pasi mundësitë për të udhëtuar kanë qenë minimale.

Pjesëmarrësit raportuan se duke u përballur me këtë situatë dhe duke qenë sektori më i prekur nga pandemia, kanë arritur të mësojnë mënyra të reja të menaxhimit të situatës në raste të tilla.

Industritë që u prekën më shumë nga pandemia COVID-19 janë bizneset e lidhura me akomodimin, guidat dhe në fund gastronomia. Sipas tyre, ata nuk kanë pasur asnjë mbështetje nga institucionet përkatëse as në fillim të pandemisë dhe as nga paketat e rimëkëmbjes ekonomike. Një nga shqetësimet e tyre më të mëdha është zhvillimi i kësaj pandemie dhe vetë ekzistenca e biznesit të tyre, por ata thanë se duhet të fokusohen në marrjen e praktikave më të mira nga vendet e tjera.

Sipas të pranishmëve Administrata e Kosovës duhet të zhvillojë platforma që lidhin bizneset me institucionet dhe lehtësojnë proceset dhe zvogëlojnë barrën administrative.

Pavarësisht se janë shumë të prekura nga pandemia dhe i përkasin nënsektorëve të ndryshëm, kompanitë e tyre nuk i kanë rritur çmimet, përkundrazi janë përpjekur të ulin çmimet për të tërhequr më shumë turistë.

Për sa i përket sjelljes turistike në kohët e fundit, ka një tendencë në rritje për produktet eko-miqësore. Për shumicën e tyre sfida më e madhe është njohja e stafit të tyre me praktikat ekologjike dhe jo me klientët. Për sa i përket praktikave të qëndrueshme dhe inovative, disa prej tyre kanë filluar të përdorin panele diellore.

Për ndërmarrjet e sektorit të akomodimit, kostot më të mëdha janë përdorimi i ujit dhe ngrohja e ndërtesave. Ata po përpiqen të gjejnë metoda alternative të përdorimit të ujit natyror përmes puseve, në mënyrë që të mos konsumojnë ujin e pijshëm për operimet e tyre si larja dhe pastrimi. Lidhja me rrjetin qendror të ngrohjes qendrore do të ulte kostot e tyre të ngrohjes për ta dhe në të njëjtën kohë do t'u mundësonte që të mos shkaktojnë aq shumë ndotje në natyrë. Grupi i udhërrëfyesve planifikon që të përfshijë biçikletat elektrike si mjete transporti dhe planifikon të përdorë panele diellore për të ngrohur rezervuarët e ujit.